Oświetlenie ewakuacyjne – Wszystko co musisz wiedzieć

Co to jest oświetlenie ewakuacyjne?

Oświetlenie ewakuacyjne jest niczym innym jak elementem instalacji elektrycznej oświetlenia awaryjnego, które dobrze znany chociażby z budynków użyteczności publicznej. Wygląda to tak, że gdy standardowe, używane na co dzień źródło światła ulegnie awarii lub wystąpi przerwa w dostawie prądu, to automatycznie powinno włączyć się oświetlenie ewakuacyjne. Oświetlenie tego rodzaju zazwyczaj zasilane jest za pomocą akumulatora, który nie jest zasilane z głównego źródła światła.

Czym różni się oświetlenie ewakuacyjne od awaryjnego?

Różnica między tymi dwoma typami oświetlenia polega na tym, że oświetlenie awaryjne powinno działać pełną, jedną godzinę a oświetlenie ewakuacyjne dwie pełne godziny, kiedy normalne źródło światła ulegnie awarii lub wystąpi przerwa w dostawie prądu.

Oświetlenie ewakuacyjne – warunki techniczne

Polskie prawo mówi o tym, że oświetlenie ewakuacyjne musi być zainstalowane w budynkach, w których zanik napięcia w elektroenergetycznej sieci zasilającej może spowodować jakiekolwiek zagrożenie życia lub zdrowia ludzi (§ 181 rozporządzenia z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie).

Gdzie należy stosować oświetlenie ewakuacyjne?

Obecnie wiele budynków posiada prawny wymóg zainstalowania oświetlenia ewakuacyjnego.  W przypadku zaniku zasilania zapewnić musi ono wystarczającą ilość światła, tak, aby  można było bezpiecznie i bezproblemowo wyprowadzić ludzi z budynku „gdy zgasną światła”. Oświetlenie tego typu powinno ułatwić poruszanie się pośród wszelkich przeszkód znajdujących się na drodze na zewnątrz budynku, aby w kryzysowych sytuacjach maksymalnie ułatwić możliwość opuszczenia budynku.

Niektóre systemy oświetlenia awaryjnego opierają się o żarówki, jednak najnowsze z nich wykorzystują oświetlenie typu LED o wysokiej intensywności.

Oświetlenie ewakuacyjne – przykłady zastosowań:

• budynki o charakterze komercyjnym;
• akademiki, kluby, szpitale, szkoły, sklepy, biura;
• pomieszczenia o powierzchni ponad 1.000 m[2] w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
• pomieszczenia o powierzchnie ponad 2.000 m[2] w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego,
• drogi ewakuacyjne

Istnieją wyjątki w których,  nie musimy  stosować oświetlenia ewakuacyjnego. Są to pomieszczenia, w których oświetlenie bezpieczeństwa spełnia warunek określony w ust. 5 dla oświetlenia ewakuacyjnego, a także wymagania Polskich Norm w tym zakresie.

Podstawa prawna do stosowania oświetlenia awaryjnego:

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, obiektów budowlanych i terenów (DzU nr 109, poz. 719),
• Norma PN-EN 1838 „Zastosowanie oświetlenia. Oświetlenie awaryjne”,
• Norma PN-EN 60598-2-22 „Oprawy oświetleniowe. Część 2. Wymagania szczegółowe. Oprawy oświetleniowe do oświetlenia awaryjnego”,
• Norma PN-N-01256-02 „Ochrona przeciwpożarowa. Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja”.

Czy oświetlenie ewakuacyjne wymaga przeglądów

Prawo polskie mówi jasno, że w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr80 poz 563) oświetlenie ewakuacyjne powinno być kontrolowane minimum raz w roku. Określa to rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r.

NORMA PN-EN 50172 dokładnie mówi nam, kiedy i w jaki sposób oświetlenie powinno być kontrolowane:

• na danym obiekcie prowadzony być powinien „Dziennik”  służący do zapisów raportów przeglądów oświetlenia ewakuacyjnego, oraz do historycznego sprawdzania wartości kontrolowanych;
• do tegoż dziennika powinien być dołączony projekt lub schemat rozmieszczenia oświetlenia ewakuacyjnego z określonymi natężeniami tego oświetlenia (średnio 1 Lx , czas świecenia 2h);
  – w dzienniku powinny być odnotowywane przeglądy – comiesięczne (w przypadku używania automatycznego urządzenia testującego) lub codzienne przy zastosowaniu innych systemów;
• coroczne dokonywane przez uprawnione jednostki;
• wszystkie urządzenia zastosowane na obiekcie muszą posiadać niezbędne i prawidłowe certyfikaty i deklaracje zgodności.

 Kontroli oświetlenia ewakuacyjnego – wykonywane czynności:

• sprawdzenie dziennika i pełnej dokumentacji, aby sprawdzić historyczne kontrole
• sprawdzenie aranżacji oświetlenia ewakuacyjnego na obiekcie

( PN-EN 50172 – Pkt 4.1 i Pkt 5,2 )

Pkt 4.1

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne należy uruchamiać nie tylko w przypadku całkowitego uszkodzenia zasilania oświetlenia podstawowego, ale również w przypadku lokalnego uszkodzenia takiego, jak uszkodzenie obwodu końcowego.

Pkt 5.2

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne powinno działać w przypadku uszkodzenia jakiejkolwiek części zasilania oświetlenia podstawowego. Oprawy awaryjne zasilane nieciągle i oprawy awaryjne zespolone zasilane nieciągle powinny działać w przypadku uszkodzenia końcowego obwodu oświetlenia podstawowego. We wszystkich przypadkach należy przeprowadzić aranżacje w celu upewnienia się , że  oświetlenie ewakuacyjne będzie działać w przypadku uszkodzenia zasilania podstawowego.

Sprawdzenie rozmieszczenia opraw oświetlenia ewakuacyjnego -umieszczenie oprawy co najmniej 2m nad podłogą, (Oświetlenie ewakuacyjne Pkt. 4,1)

• Przy każdych drzwiach wyjściowych przeznaczonych do wyjścia ewakuacyjnego;
  w pobliżu schodów, tak aby każdy stopień był oświetlony bezpośrednio;
• W pobliżu każdej zmiany poziomu;
• Na obszarze wyjść ewakuacyjnych i znakach bezpieczeństwa;
• Przy każdej pojedynczej zmianie kierunku;
• W ciągach komunikacyjnych oraz skrzyżowaniu korytarza;
• Na zewnątrz i w pobliżu każdego wyjścia na zewnątrz;
• W pobliżu każdego punktu pierwszej pomocy;
• W pobliżu każdego urządzenia przeciwpożarowego i przycisku;

Znaki przy wyjściach awaryjnych i wzdłuż dróg ewakuacyjnych powinny być podświetlone, aby jednoznacznie wskazywały drogę ewakuacji do bezpiecznego miejsca. Pracownik dokonujący kontroli i przeglądu oświetlenia ewakuacyjnego jest zobowiązany do posiadania uprawnień elektrycznych SEP do 1 kV.

O dodatkowych wymaganych kwalifikacjach w ww. zakresie istnieje zapis w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. Nr 89, poz. 828 z późn. zm.) . Dalej r.s.p.k., które to rozporządzenie określa rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, przy których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji.